Wekelijkse nieuwtjes, activiteiten en gebeurtenissen binnen de parochie staan in De Kleine Samenspraak van de ABG-parochie.
Nieuwsbrief “De Kleine Samenspraak”
HERDENKING omgekomen vluchtelingen aan Europese grenzen
Zondag 1 NOVEMBER 2020 in de Mozes en Aäronkerk – Amsterdam
In de week van Allerzielen, op zondag 1 november 2020, vindt in de Mozes en Aäronkerk in Amsterdam de jaarlijkse herdenking plaats voor omgekomen vluchtelingen.
Aan de grenzen van Europa spelen zich dagelijks drama’s af. Mensen die op zoek zijn naar een beter en veiliger leven, verdrinken in zee of komen op andere manieren onderweg om. Deze mensen sterven vaak in stilte, en blijven naamloos. In 2020 telde de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) 621 officieel geregistreerde doden in het Middellandse Zeegebied. Maar veel mensen sterven buiten het zicht van internationale organisaties en achter elk cijfer schuilt een mens van vlees en bloed, een persoon met een eigen verhaal. Aan hen denken wij, en hun namen worden genoemd zodat zij niet vergeten worden.
Dit jaar vindt de herdenking voor de tiende keer plaats. Het is bijzonder triest te moeten constateren dat we als Europese samenleving nog altijd geen menswaardig antwoord weten te geven op het verlangen van de vele migranten naar veiligheid en rechtvaardigheid. Door steeds strengere grenscontroles nemen migranten steeds meer risico’s en komen velen onderweg om. We denken in het bijzonder aan de schrijnende situatie op Lesbos waar duizenden mensen verstoken van basisbehoeften op straat in leven proberen te blijven.
Programma:
De oecumenische herdenking vindt plaats in de Mozes en Aäronkerk (Waterlooplein 207) op zondag 1 november van 15.00-16.00 uur. De dienst wordt geleid door voorgangers uit verschillende kerken, er wordt gebeden en gezongen en er worden namen voorgelezen van migranten die afgelopen jaar tijdens hun tocht zijn overleden. Na de herdenking worden alle bezoekers uitgenodigd naar de Amstel, waar we in stilte bloemblaadjes over het water zullen uitstrooien.
Aanmelden: Vanwege de coronapandemie kan dit jaar slechts een beperkt aantal mensen fysiek aanwezig zijn tijdens herdenking. Aanmelden kan per mail: info@santegidio.nl
Livestream: De herdenking kan dit jaar echter live worden gevolgd via de facebookpagina’s van de Protestantse Diaconie Amsterdam, Sant’Egidio Nederland en Jeanette Noëlhuis – Catholic Worker Amsterdam en de Taakgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken in Nederland.
Informatie
Neem voor meer informatie contact op met de Protestantse Diaconie Amsterdam:
Anne Bolhuis, 06-13343219, a.bolhuis@diaconie.org
De herdenking wordt georganiseerd door de Protestantse Diaconie Amsterdam, Gemeenschap van Sant’Egidio, Taakgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken Amsterdam en het Jeannette Noëlhuis.
Fratelli Tutti
Afgelopen zaterdag 3 oktober signeerde paus Franciscus bij het graf van de heilige Franciscus in Assisi zijn nieuwe encycliek, Fratelli Tutti.
“De encycliek is een groot pleidooi ons voor elkaar te openen en zo bij te dragen aan een wereld van broeder- en zusterschap waar niet de strijd en het geweld, maar de liefde regeert” (Erik Borgman, Lekendomincaan)
Hieronder enkele links:
Gerardusfeest in Coronatijd?
Gerardusfeest in Coronatijd?
Het is een bijzondere tijd. Ons leven staat door de coronacrisis in veel opzichten onder druk. Veel activiteiten en festiviteiten kunnen geen doorgang vinden. We moeten met beperkingen omgaan, hoe moeilijk dat ook is. Deze tijd vraagt van alle generaties offers. Als we ons niet samen aan de maatregelen houden, lopen we risico’s. Een boodschap die we maar al te vaak horen.
In deze tijd kan het vieren van het Gerardusfeest zoals we dat gewend zijn dan ook niet doorgaan.
Het Gerardusfeest is evenwel ieder jaar weer een moment van bezinning op de betekenis van Gerardus voor ons leven van alle dag. Ook vieren we uitdrukkelijk onze verbondenheid als gemeenschap met elkaar.
Van oudsher al, in de grote Gerarduskerk aan het Ambonplein, werd het Gerardusfeest groots gevierd. Er waren feestelijke vieringen met medewerking van alle koren. De zieken en andere kwetsbare mensen werden verrast met een prachtige fruitmand. Het was echt een feest van de gemeenschap, een feest voor iedereen, een feest van verbondenheid. Het was één van de hoogtepunten van het jaar. De kerk was goed gevuld.
We vieren met het Gerardusfeest nog steeds deze verbondenheid. Alleen door de krimp van de kerk heeft het een wat kleinschaliger karakter gekregen, maar niet minder waardevol. De aandacht voor zieken heeft zich verplaatst naar ziekenzondag. Vorig jaar bezochten nog ruim 90 mensen de viering op het Gerardusfeest. Dit jaar kunnen het er maximaal 30 zijn en moet helaas ook het belangrijke ontmoetingsmoment met koffie en traktaties na de viering ontbreken.
Toch laten we als gemeenschap dit feest niet zomaar voorbijgaan.
Wat betekent Gerardus Majella voor ons?
Gerardus Majella werd in 1726 in Muro Lucano, nabij Napels, geboren als zoon van een eenvoudige kleermaker. Hij verlangde ernaar om het klooster in te gaan. Bij meerdere ordes werd hij afgewezen vanwege zijn zwakke gezondheid. Hij wist van de kwetsbaarheid van de mens, maar ook van zijn kracht.
Door zijn lichamelijke beperkingen een plaats te geven en tegelijk te vechten voor zijn levensidealen heeft hij veel betekend. Gerardus kan voor ons een inspiratiebron zijn om te kunnen omgaan met de beperkingen, die de coronacrisis ons oplegt. Gerardus had in zijn leven ondanks alle moeilijkheden veel vertrouwen in de toekomst. Hij voelde zich gedragen door de Heer. Hij had ook een groot doorzettingsvermogen en wist te volharden. Deze inspiratie kunnen wij goed gebruiken.
Maar niet alleen zijn zwakke gezondheid was een reden om hem af te wijzen bij de kloosterordes. De ordes zagen ook niet zo veel in hem. Toch bleef hij hopen, bidden en vragen om toelating.
Hij leerde intussen bij zijn vader het vak van kleermaker. Na lang aandringen mocht hij in 1749 alsnog lekenbroeder worden bij de orde van de Redemptoristen. Hier verrichtte hij eenvoudig dienstwerk.
Hij was portier, kleermaker en tuinman. Vanuit een innige relatie met God kon hij er zijn voor mensen. Velen vonden bij Gerardus een luisterend oor. Zijn deur stond wijd open. Als portier ontmoette hij veel mensen aan de kloosterpoort. Hij trok zich met name het lot aan van de minderbedeelden. Zij hadden een warme plaats in zijn hart. In geestelijk en materieel opzicht konden zij bij hem terecht.
Een steun in de rug.
Gerardus staat bekend om zijn vroomheid, zijn groot geloof, het geduld en de manier waarop hij de zwakkeren in de samenleving troost gaf en hielp in hun geestelijke en materiële nood. Hij was solidair met de zwakkeren en had oog voor wie kwetsbaar waren. Hij wist uit eigen ervaring hoe het is om tot de zwakkeren en tot de risicogroep te behoren. Gerardus voelde zich desondanks verantwoordelijk voor het welzijn van zijn naaste. Deze verantwoordelijkheid en solidariteit wordt in onze tijd ook van ons gevraagd: jongeren ten opzichte van ouderen en ouderen ten opzichte van jongeren. Alleen samen komen we de coronacrisis te boven.
Nu we afstand moeten houden tot elkaar, is oog hebben voor elkaar des te belangrijker. Net als Gerardus kunnen wij de deur van ons hart open houden voor elkaar, oog hebben voor mensen die in een isolement dreigen te raken. Een telefoontje, een kaartje, een bezoekje op afstand, een Whatsapp- of Skypebericht kan veel goed doen. Elkaar vasthouden is vandaag de dag een noodzaak om isolement te voorkomen, een steun in de rug om te ‘overleven’. Gelukkig hebben we in deze tijd veel communicatiemogelijkheden tot onze beschikking.
Gerardus, patroon van onze kerk
Gerardus is niet oud geworden, maar wat een impact heeft zijn leven gehad! Hij overleed in 1755 op 29-jarige leeftijd aan tuberculose in Caposele in Zuid-Italië. Gerardus Majella is de patroonheilige van kleermakers, portiers en zwangere vrouwen. Hij werd in 1893 door paus Leo XIII zalig verklaard en in 1904 heilig verklaard door paus Pius X.
Een aan hem gewijd Nederlands bedevaartsoord is het redemptoristenklooster van Wittem in Zuid-Limburg. Zij geven jaarlijks nog de Gerardus kalender uit, die ook in onze parochie te koop is bij Joke van Wees. Het is niet zomaar dat de naam van Gerardus aan onze parochie is verbonden. De bouwpastoor van de grote Gerardus Majellakerk aan het Ambonplein, pastoor Hogeman, was zelf vernoemd naar Gerardus. Hij vond het een goed idee ook onze parochie de naam van Gerardus Majella te geven. De Indische Buurt was immers aan het begin van de vorige eeuw een arme buurt.
Gerardus zou zich er wel thuis voelen. Veel mensen konden zeker wel wat voorspraak gebruiken.
Laten we het Gerardusfeest, hoe bescheiden ook, dit jaar bijzonder in ere houden.
Zondag 11 oktober
Dit jaar wordt op zondag 11 oktober het Gerardusfeest gevierd met een eenvoudige feestelijke eucharistieviering waarin pater Marianus voor zal gaan.
Helaas is het niet mogelijk dit jaar ons gelegenheidskoor te vragen. We kunnen de vereiste afstand van anderhalve meter niet handhaven. In plaats daarvan zal onze cantor, Jos Bakker, enkele liederen ten gehore brengen met orgelbegeleiding van Jos de Goede. Dat maakt het toch feestelijk.
Meezingen is helaas niet mogelijk zoals u weet. Desalniettemin hopen we op een waardevolle en inspirerende viering. U bent na aanmelden van harte welkom.
Ben Dieker
Noot van de redactie: pater Marianus heeft toegezegd om ook op vrijdag 9 oktober in de viering van de H. Eucharistie om 09.00 uur in de Gerardus Majella aandacht aan dit feest te zullen besteden.
Dit vanwege de coronabeperkingen, waardoor op zondag 11 oktober maar 30 mensen kunnen deelnemen aan de zondagse viering.
Preek van de Week
De afgelopen zondag in de Anna-Bonifatiuskerk of Gerardus Majella kerk heeft de voorganger zijn/haar preek uitgesproken.
Hulp aan Beirut in Libanon
Op 4 augustus ontplofte in de haven van de Libanese hoofdstad Beirut 2.750 ton opgeslagen ammonium-nitraat. De explosies waren verschrikkelijk.
Er zijn vele slachtoffers: doden en gewonden. Duizenden huizen zijn kapot. Zeer veel mensen zijn dakloos en getraumatiseerd. Het geld was al 80%-90% in waarde gedaald. De coronacrisis is er groot. De ziekenhuizen, die nu ook getroffen zijn door de explosies, kunnen alles nauwelijks aan.
De regering is corrupt en trad na felle demonstraties direct op 10 augustus af. De solidariteit onder de burgers is groot.
Men wil voorkomen dat er weer – zoals van 1975-1989 – een burgeroorlog uitbreekt.
Minister Sigrid Kaag werkte eerder 2013-2017 namens de VN in Syrië en Libanon. Zij onderhield met het oog op de vrede goede relaties met alle religieuze leiders: van moslims (60%) en van christenen (40%) in Libanon.
Naar schattingen wonen er ruim 6 miljoen mensen in Libanon. Er verblijven door de oorlog in Syrië zo’n 1½ miljoen vluchtelingen.
Onze zusterlocatie, de Martelaren van Gorcum, heeft sinds december 2016 contact met het vluchtelingen-kamp ‘Bukra Ahla’. Ari van Buuren ging toen op bezoek in Libanon en was gevraagd er een naaimachine te bezorgen.
Sindsdien steunde de MvG de school van Bukra Ahla, waarvoor zij elk jaar een sponsorloop houden. Dit jaar zou deze op 18 april zijn, maar door de coronacrisis kon dat niet doorgaan. ‘Bukra Ahla’ is gelukkig gespaard gebleven: het ligt niet in het rampgebied.
Meteen is op 9 augustus gestart met een actie voor hulp aan burgerinitiatieven in Beirut. De stand op 18 augustus was € 3.806.
Giften blijven welkom. U kunt een gift of donatie overmaken op de bankrekening van het MvG-Kerkbestuur o.v.v. Hulp Beirut:
RK Kerkbestuur Parochie HH Martelaren van Gorcum, Linnaeushof 94, 1098 KT Amsterdam; IBAN NL13 INGB 0000 1225 88
Brief Racisme en Discriminatie
In de afgelopen weken is er veel aandacht geweest voor racisme en discriminatie op tv, in de krant en in gesprekken tussen mensen.
Als katholieke kerk in Amsterdam Oost, Zuidoost, Diemen en Duivendrecht hebben wij onze stem weinig laten horen in dit debat. Daarom zijn wij blij dat twee medeparochianen uit de parochie de Graankorrel een brief over racisme en discriminatie hebben geschreven. U kunt de brief lezen onder deze link.
Pater Bert Wooning SVD, pastoor / administrator SWV C&F
Paul Proost, vice-voorz. bestuur SWV C&F
Samen op weg
De afgelopen weken zijn er over de toekomst van onze ABG-parochie verschillende ontwikkelingen. In het bulletin Samen op weg is hierover meer te lezen.
Maurits Damsté, priester-eremiet
Maurits Damsté wordt vier jaar kluizenaar wordt op La Palma. Rond en na de eeuwwisseling was Maurits een geliefd en gewaardeerd pastoraal werker in de ABG-parochie. Daarna werd hij pastoor in Groningen.
Hieronder staat de toelichting op zijn keuze
Toelichting bij mijn nieuwe leven als priester-eremiet
Zoals velen van jullie al vernomen hebben, begin ik per 1 mei, met de toestemming en zegen van onze bisschop, aan een leven van meer eenvoud en stilte, intensiever gebed en studie. Ik zal daartoe verhuizen naar mijn hermitage op het eiland San Miguel de la Palma (Spanje). Gezien de huidige situatie moet ik de reismogelijkheden even afwachten, mogelijkerwijze tot tegen het einde van de zomer.
Deze stap naar het leven als priester-eremiet neem ik na een proces van meer dan tien jaar: een lange periode van gebed, gesprekken met mijn geestelijke raadslieden, van onderscheiding, oefening en voorbereiding. Mijn priesterschap, mijn arbeid als pastor, mijn leeftijd, mijn studie en mijn naasten hebben allemaal een eigen rol gespeeld in deze ontwikkeling naar het contemplatieve leven. God biedt een ieder aan om Hem ook in Zijn ‘afwezigheid’ te ontmoeten: in de stilte en in de leegte, zoals de uitnodiging klinkt in de Paasboodschap: ‘Kom, en kijk naar de plaats waar de Heer gelegen heeft’ (vgl. Matteüs 28:6).
Een van de meer zeldzame wegen om op deze uitnodiging dieper in te gaan, maar een weg met zeer oude papieren, is die van de ‘stilte van de eenzaamheid’: het eremietenleven. Een leven in silentio solitudinis, conform het canonieke recht (CIC 603,1), is vóór alles gericht op een verwijlen bij God, binnen de katholieke Kerk. Eenvoud van leven, fysieke arbeid, aandacht, stilte, alleen-zijn en studie worden allemaal ingezet omwille van deze omgang met de Drie-ene God.
Mijn hermitage op La Palma is klein en onderhoudsvriendelijk, heeft een tuin en ligt om de hoek van de lokale parochiekerk van San José. Een weloverwogen dagorde, die heel de mens – lichamelijk, geestelijk en intellectueel – inzet bij het zoeken naar God, heb ik opgesteld in samenspraak met mijn geestelijke raadslieden.
Om aan de monastieke studiediscipline gestalte te geven, zal ik een dissertatie schrijven aan de Tilburg School of Catholic Theology (Tilburg University) over de rol van vragen in Lucas 1:5-2:52 voor de tekst-immanente lezer. Promotores zijn Prof. Dr. Bart Koet (diaken van het Bisdom Haarlem-Amsterdam) en Prof. Dr. Archibald van Wieringen (priester van het Bisdom Haarlem-Amsterdam). Ik ben blij dat ook hierin ons Bisdom Groningen-Leeuwarden mij steunt.
Ook assisteer ik, als vrijwilliger, het Titus Brandsma Instituut bij de vertaling van de werken van de Zalige Titus Brandsma, priester en martelaar, naar het Engels. Deze vertalingen vindt u op www.titusbrandsmateksten.nl/translations. Tevens blijf ik de dagelijkse gebeden voor de website en het contactblad van de Stichting Kerk in Nood verzorgen (www.kerkinnood.nl), zoals ik de afgelopen zeven jaar heb gedaan.
Ik kijk met zeer goede herinneringen terug op mijn arbeid als pastoraal werker, diaken en priester, gedurende de afgelopen vierentwintig jaar. Mijn parochiewerk rond ik af op 30 april a.s. Ik blijf priester van het Bisdom Groningen-Leeuwarden.
Wanneer u vragen hebt naar aanleiding van mijn nieuwe stap, bent u van harte welkom om met mij contact op te nemen via mauritsdamste@hotmail.com. Graag vraag ik u om gebed opdat Gods zegen op deze nieuwe stap in mijn leven mag rusten.
Vrede en alle goeds, Maurits Sinninghe Damsté
https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/nieuws/pastoor-wordt-kluizenaar-op-canarisch-eiland
Woord van parochieel administrator Bert Wooning
26 maart 2020
Beste Mensen,
De situatie waarin we ons bevinden is totaal nieuw voor de meesten van ons : zowel voor politieke en kerkelijke leiders als voor ons allen. Daarom zijn we allemaal zoekenden hoe onze weg daarin te vinden.
Naar aanleiding daarvan komen verschillende reacties onder ons naar boven. Bij velen overheerst toch wel de angst en de vraag: zal ik ook ziek worden, waar gaat dit naartoe, hoe zal dit eindigen? Heel begrijpelijke menselijke reacties. Wij, pastores van de Clara en Franciscus-parochie, voelen en leven met u mee. Voortdurend hebben wij u in onze gedachten.
Een bekend spreekwoord luidt: ”Angst is een slechte raadgever”. In de Bijbel komen we heel wat keren de zin tegen: ”Weest niet bang”. Het schijnt toch wel een oergegeven onder ons mensen te zijn dat nieuwe situaties, die we niet kennen, ons angst inboezemen. Waarom zegt God zoveel keren tegen de mens: ”Weest niet bang”? Daaraan voegt Hij dikwijls toe:” Ik ben altijd bij u. Ik begeleid U in uw leven. Ik ken uw angsten en pijnen”.
Kunnen deze geruststellende woorden van God ons enige rust en troost geven? Kunnen zij ons wellicht bemoedigen om niet alleen te zien naar de huidige situatie – die ons met recht angst in kan boezemen – maar ook, ondanks alles, met een zeker vertrouwen naar de toekomst?
Als pastores van de Clara en Franciscus-parochie willen we er aan meewerken dat de begrijpelijke angst onder ons niet de overhand krijgt. Die angst kan ons verlammen en tot inactiviteit, pessimisme en zelfs depressie brengen. Als uw pastores willen wij u graag bemoedigen met die woorden uit de bijbel: ”Weest niet bang”. We willen u op allerlei manieren helpen om die begrijpelijke angst te overwinnen. We moedigen u aan om zich tot op zekere hoogte over te geven aan de situatie zoals die op ons afkomt: geïnspireerd door ons geloof en vertrouwen op een God die het goede met ons voorheeft, ons niet in de steek laat en met ons medelijdt.
Als u behoefte heeft om in die geest bemoediging of kracht te ontvangen, neem gerust contact met ons op per telefoon of andere communicatiemiddelen die nog mogelijk zijn in de huidige situatie.
In de loop van de geschiedenis zijn er veel mensen geweest, die bemoedigd en gesterkt door Gods Woord: ”Weest niet bang”, in de moeilijkste situaties de kracht gevonden hebben om positief te blijven en te blijven werken aan een betere toekomst. Mensen zoals Martin Luther King, Zuster Theresa van Calcutta, Monseigneur Romero van San Salvador, Dom Helder Camara hebben, ondanks de voor hen moeilijke tijd, heel veel betekend voor mensen in nood om hen heen en hoop gegeven voor de toekomst.
Maar ook hier en nu zijn er onder ons heel veel mensen die, bewust of onbewust geïnspireerd door deze woorden en hun solidariteits-gevoel, niet bang zijn. Op dikwijls heel inventieve en originele manier gaan ze deze moeilijke situatie te lijf.
Denken we aan de vele doctoren, verplegers en verpleegsters en het hen ondersteunend personeel. Maar ook aan degenen, die op allerlei originele manieren proberen het leven van vooral oudere geïsoleerde mensen enigszins te verlichten. Het is bewonderenswaardig hoeveel van deze positieve signalen naar buiten komen alsook hoeveel mensen zich als vrijwilliger hiervoor aanbieden.
Er is een stroom van solidariteit en medeleven losgekomen waarvan we niet gedacht hadden dat die nog bestond in de ons omringende individu-gerichte maatschappij. We mogen hopen dat dit niet alleen maar momentaan en voorbijgaand is, maar ook doorgaat in de toekomst. We hopen, dat het coronavirus zo spoedig mogelijk moge afzwakken en verdwijnen. Maar, zoals koning Willem Alexander het zo mooi zei, het solidariteitsvirus moge onder ons blijven bestaan.
Als pastores willen we alle mensen die daartoe in staat zijn, bemoedigen. Laten we, voor zover we dat kunnen, hen helpen om door te gaan met hun acties om het leed van de mensen die door het corona-virus op de een of andere manier getroffen zijn, te verlichten èn te blijven uitzien naar nieuwe manieren om dit te bereiken.
In het Spaans bestaat er een spreekwoord dat zegt:” Er bestaat geen kwaad waaraan ook geen goede kanten zitten”. Mogen we hopen dat dit ook het geval moge zijn met deze ingrijpende epidemie van het corona-virus dat ons allen op de een of andere manier treft. Moge het geloof in een God, die ons begeleidt in ons leven en meelijdt met ons, ons de kracht geven om door deze moeilijke situatie heen te komen en te blijven vertrouwen op een betere toekomst. Dat het gebed ons daarbij een steun moge zijn!
Bert Wooning svd, Parochieel Administrator
Enkele suggesties voor een meditatief gebed:
- Lezing van Gods Woord: 2 Kor. 1, 3-7
- Psalm 27
- Aanroepingen
Heer, samen met velen richt ik mij tot U, en ik bid U:
Toon uw nabijheid aan allen die zich angstig en onrustig voelen,
aan wie zich zorgen maken over zichzelf
en over de mensen die hen dierbaar zijn.
Schenk genezing en kracht aan alle zieken,
aan hen die alleen zijn,
aan mensen zonder vrienden of familie.
Sterk allen die werken in ziekenhuizen en woon- en zorgcentra,
in scholen en kinderdagverblijven,
in huizen waar kwetsbare mensen wonen.
Geef wijsheid en moed
aan alle politieke leiders
en aan allen die verantwoordelijkheid dragen over anderen.
Neem allen die door het Corona-virus gestorven zijn
op in uw vrede,
en troost allen die om hen rouwen.
Toon mij waar en hoe ik iets kan betekenen
voor de mensen rondom mij,
maak mij zelf tot een teken van uw liefde en menslievendheid.
Onze Vader
Slotgebed
God van alle leven,
van oudsher hebt Gij uw liefde aan de mensen getoond.
In Jezus, uw Zoon, zijt Gij ons heel nabij gekomen.
Hij heeft zieken genezing en vrede gebracht,
Door zijn goedheid en verzoening
heeft Hij nieuwe toekomst geopend
voor mensen die verloren waren.
Kom ons tegemoet met de Geest die Jezus bezielde,
in deze dagen van onrust en onzekerheid.
Geef ons kalmte, wijsheid en moed
om te onderscheiden wat we kunnen doen
om anderen tot steun te zijn
en deze crisis te helpen overwinnen.
Doe ons groeien in hoop en vertrouwen
nu wij allen zo sterk onze kwetsbaarheid ervaren,
en houd in ons het geloof levend
dat Gij alles ten goede leidt.
Door Christus, onze Heer. Amen