Overweging op het feest van de Heilige Drie-eenheid, 16 juni 2019
Lezingen: Spreuken 8, 22-31 en Johannes 16, 12-15
Zusters en broeders,
We vieren vandaag het feest van de Heilige Drie-eenheid. Voor mij is het een speciaal feest aan het worden, want het is al de derde keer dat ik met dit feest mag voorgaan. Voor mij is dat bijzonder, maar verder betekenen die drie weinig, want de voorbereiding van de viering en de overweging blijven hetzelfde. Ik doe het graag.
De Heilige Drie-eenheid, Vader, Zoon en Geest. De formule van de Heilige Drie-eenheid is net zo oud als de Kerk. Ik denk dat hij voortkomt uit de behoefte van de eerste christenen om onder woorden te brengen wat ze met Jezus hadden meegemaakt en wat de betekenis van zijn leven voor hen – en ook voor ons.
Bij de voorbereiding van deze overweging kwam ik tot de conclusie dat ik misschien toch te weinig heb doorgedacht over wie God de Vader is. Ja, Hij is de Vader van Jezus Christus, maar daarmee is niet voldoende gezegd. Hij is ook de Schepper van hemel en aarde, de God van Abraham Isaac en Jacob, de God van de uittocht uit Egypte en de intocht in het beloofde land.
Met deze God was Jezus één. Zo worden leven, sterven en opstanding van Jezus gekoppeld aan de geschiedenis van God met zijn volk, aan de geschiedenis van God die zijn volk uiteindelijk brengt naar een nieuwe aarde en een nieuwe hemel, waar Hij alles in allen is.
De Geest die voortkomt uit de Vader en de Zoon leidt ons op die weg. We mogen de Geest herkennen in de inspirerende krachten die we op onze levensweg ontmoeten.
De eerste christenen hebben hun ervaringen en conclusies verwoord in de Drie-eenheid: God is Vader, Zoon en Geest, God is drie en God is één. Zo heeft God zich aan hen laten zien. Daarmee begon een gesprek dat nog steeds voortduurt: hoe kan dat, drie in één? Dat blijft een moeilijke vraag en of die ooit echt beantwoord kan worden weet ik niet. Dat spreekt mij aan. Wij krijgen God niet in de greep. Dat kan niet en dat hoeft ook niet, want Zijn Geest staat ons bij op onze levensweg.
Nu ik zo over de Drie-eenheid nadenk, krijg ik het gevoel dat er eigenlijk ook drie boeken worden samengebonden: het oude testament, het nieuwe testament en het boek waar ònze levens in worden geschreven. Ons leven, met alle vreugde en verdriet, met alles wat goed en niet goed gaat, God is ermee vertrouwd. Ons leven is veilig bij God, en zo worden we verbonden met de geschiedenis van God met Zijn volk, door de kracht van Heilige Geest, die ons naar de waarheid brengt, de volle waarheid. Die verbondenheid wordt ook uitgesproken door Jezus, als Hij zegt: ‘Zoals Ik met de Vader verbonden ben, zijn jullie met Mij verbonden. De boeken van het oude testament, het nieuwe testament en ons leven horen bij elkaar.
De Heilige Drie-eenheid is een dogma, de Drie-eenheid behoort tot de vastgestelde, officiële leer van de kerk. Dogma’s hebben tegenwoordig geen goede pers. Dogma? Wie schrijft ons wat voor? Je kunt over het dogma van de Drie-eenheid op veel verschillende manieren nadenken en allerlei discussies voeren. Dat is vanaf het begin ook gebeurd. Gesprekken en discussies zijn nooit slecht, omdat ze kunnen bijdragen aan een dieper verstaan van ons geloof. Dat hebben we altijd nodig. De Geest zal ons tot de volle waarheid brengen, zegt Jezus, dus die volle waarheid kennen wij nu nog niet. Als zulke gesprekken echte gesprekken zijn , met een open houding naar elkaar wordt iedereen daar beter van.
Je kunt veel nadenken en praten en schrijven over de Drie-eenheid. Gelukkig hebben we ook een symbool voor de Drie-eenheid: het kruisteken. Een symbool dat je gebruikt omdat je weet dat de woorden die je hebt toch altijd ook tekort schieten. Het kruisteken: Vader, Zoon en Heilige Geest. Je kunt een kruis slaan op momenten van dankbaarheid, van bezinning en gebed, van angst, met volle aandacht of eigenlijk gedachteloos. Het brengt je de drie-ene God nabij.
Dat wij deel mogen uitmaken van de geschiedenis van God, de Drie-ene God, met ons mensen, tot zegen van onszelf en alle mensen.
Amen
Hans Mesdag