Overweging
Driekoningen of anders gezegd: de openbaring van de Heer.
Drie wijzen gingen op pad. Ze zochten een kind. Wat zou daar nu voor een geluk verborgen liggen? De zachtheid van het kind herinnert ons aan onze eigen zachtmoedigheid en tederheid die we soms helemaal kwijt zijn. Achter onze stoere houding zit gewoon nog de kleine mens die warmte en aandacht nodig heeft. En die plek kiest God als zijn woonplaats. Door de ontmoeting met het kind in de stal ontdekten zij de ware betekenis van hun leven.
De heidense wijzen waren in beweging gekomen en begonnen vragen te stellen. De hooggeplaatste Joden van Jeruzalem hadden wel de antwoorden maar stelden liever niet teveel vragen. Zij kwamen niet in beweging. Ze wilden hun gevestigde posities handhaven.
De heidense wijzen hadden als leidraad alleen een ster aan de hemel; dat is voor hen voldoende. De hooggeplaatsten hadden de Tora en de profeten, maar dat levert hen in hun positie niet meer op dan een oppervlakkig weten; het brengt hen niet tot inzicht.
De drie koningen begonnen vragen te stellen. Wie is degene die we werkelijk moeten volgen? Wie leert ons hoe je je moet opstellen naar het kwetsbare? Wie leert je hoe liefde eruitziet? Hoe vanzelfsprekend is het er te zijn voor de ander, ook als die zich schuilhoudt achter een stoere houding?
Na hun ontmoeting met het kind zijn de wijzen niet meer dezelfden als voorheen. Voortaan zal hun leven anders zijn. Ze hebben de ster gezien en hebben vanuit hun eigen traditie deze ster een betekenis willen geven en volgden hem. In hen werd het verlangen gewekt de ster te volgen.
En daar is het vandaag om te doen: je laten raken door het licht van verlangen en op weg te gaan. Zo gaat de mens het licht achterna telkens een stukje verder. Ik fietste laatst over de Diemerzeedijk, een donkere plek in Amsterdam. Ik was blij dat ik een goed licht op mijn fiets had. Je zou kunnen zeggen dat ik achter de stralenbundel aan fietste. En daarin zag ik opeens een konijntje zitten. Het licht was te groot voor hem en hij bleef verstard zitten voor hij zichzelf hernam en wegschoot. Zo kunnen wij ons ook voelen wanneer ons iets overweldigends gebeurt. We schieten weg en sluiten onze ogen voor wat ons overkomt. En pas later stellen we de vragen die gesteld moeten worden om ons te bezinnen wat er gebeurd is. Zoals de drie Koningen, drie wijzen, deden.
De wijzen die het licht in hun leven laten schijnen durven te volgen. En alles wat ze in hun leven gezocht hadden vonden ze terug in het Kind. God openbaart zich in een kind. In Jezus is God zelf aan het licht gekomen als de Openbaring des Heren aan alle volken.
Driekoningen is voor ons allen een uitnodiging om de ster te volgen, d.w.z. het licht achterna te gaan. En vragen te stellen aan elkaar om ons bewust te worden van hoe we kunnen vastlopen in gewoontes en regels die misschien niet meer passen of adequaat zijn in ons leven nu. We kunnen opnieuw antwoorden zoeken die beter passen bij de situatie nu. Het licht kan opnieuw helderheid verschaffen in een donkere wereld. Het valt niet mee de duisternis uit ons leven en uit onze wereld te bannen. Maar het verlangen naar het licht zal telkens weer de kop op steken. Op de een of andere manier geeft God in ieders leven aanwijzingen waar we heen moeten, hoe we verder moeten trekken.
Zoals Paus Benedictus het in 2007 verwoordde: De tocht van de drie koningen is een pelgrimstocht, een onderweg zijn, dat wil zeggen: een betrokken zijn in een dikwijls wat verwarde zoektocht die uiteindelijk zijn eindpunt heeft in Christus, ook al verbergt zich af en toe de ster. Tegelijkertijd laat het feest van Driekoningen ons zien dat God op zijn beurt onderweg is naar ons. Er is niet alleen de zoektocht van de mens naar God; God zelf is uit liefde op weg gegaan naar ons. Want wie is Jezus eigenlijk anders dan God die uit zichzelf is uitgegaan om de mensheid tegemoet te komen?
Het licht is in de wereld gekomen, God is mens geworden in Jezus. Hij is het licht in ons leven geworden.
Wanneer het licht je raakt, kun je na de schrik een nieuwe weg volgen. Je laten raken door het licht is een manier om de juiste keuzes te doen, om nieuwe wegen te gaan. Waarbij we ons realiseren dat het licht in je leven je niet behoedt voor tegenslag en leed. Maar de man, die het kind in de kribbe later zal worden, zal eens zeggen ”Ik ben de weg.” Hij is de weg die je uiteindelijk brengt bij rechtvaardigheid, vrede en liefde. Het begon met het vinden van het kind en dat leidt tot zeer grote vreugde, vervult ons steeds weer met overgrote vreugde zoals we lazen. Het is een vreugde die je telkens weer terug kunt vinden, dwars door alle moeilijkheden heen.
Moge die vreugde steeds weer door ons ervaren worden.
Amen
Uschi Janssen