2022 Preek zondag 23 januari Gerardus Majellakerk

Derde zondag door het jaar in de Gerardus Majella,  23 januari 2022

Lezingen: Nehemia 8, 2-4a.5-6.8-10 en Lucas 1, 1-4;14-21

Zusters en broeders,

Als er ergens een nieuwe start wordt gemaakt, wordt dat vaak luid en duidelijk gemeld. Dan wordt verteld waarom het goed is dat die nieuwe start er is en hoe ze de nieuwe start gaan waarmaken. Dat kan op kleine schaal: een nieuwe winkel laat weten dat er bij hun mooie dingen gekocht kunnen worden van goede kwaliteit en voor een lage prijs. Het kan ook op grote schaal: het nieuwe kabinet maakt een regeringsverklaring met daarin de plannen voor de komende periode en hoe ze dat gaan doen. Afgelopen week was het uitgebreid in het nieuws.

In de eerste lezing van vandaag gaat het over de nieuwe start van het volk Israël: de ballingschap in Babylon was ten einde, de gevangen waren teruggekeerd en onder leiding van Nehemia worden de muren van Jeruzalem hersteld en de tempeldiensten beginnen weer. Op dat moment wordt het boek van God geopend. Ezra leest het voor aan alle mannen en vrouwen en allen die het konden volgen. Het boek van God als leidraad en richtsnoer voor iedereen op het moment van de nieuwe start.

Wat mij echt aanspreekt is dat het boek niet alleen wordt voorgelezen, het wordt ook uitgelegd. Het wordt uitgelegd door de Levieten, die helpers in de tempel waren. En het was een bijzondere uitleg, want de uitleg ging door totdat iedereen het snapte. Iedereen snapte het! Voor mijn gevoel is de eerste lezing eigenlijk een soort Pinksterverhaal: met Pinksteren daalde de Geest neer en iedereen hoorde in zijn eigen taal over Gods grote daden. Ezra las het boek van Gods wet voor en iedereen snapte het.

De voorlezing en de uitleg maken grote indruk op het volk Israël, zo’n grote indruk dat ze begonnen te huilen. Mensen die hele diepe dingen meemaken beginnen vaak te huilen, dus zo gek is het niet dat het volk in huilen uitbarst. Eigenlijk onderstreept dat het Pinksterkarakter van het verhaal, vind ik. Er gebeurt iets heel bijzonders. Maar huilen is niet de bedoeling. Nehemia en Ezra en de Levieten zeggen: deze dag is aan de Heer gewijd, ga lekker eten, drink er zoete wijn bij en deel met wie niets heeft. Wees niet bedroefd, maar laat de vreugde die de Heer schenkt uw kracht zijn. Daar komt het op uit: Wees niet bedroefd, laat de vreugde van de Heer uw kracht zijn.

Laat de vreugde van de Heer uw kracht zijn. Voor mij is dat een van de kernzinnen, niet alleen uit de eerste lezing van vandaag maar uit het evangelie en heel de Heilige Schrift. Want de vreugde van de Heer gaat erover dat je blij bent dat je er bent, dat je weet dat God jou en ieder mens gemaakt heeft en dat wij geborgen zijn in de palm van zijn hand. De vreugde van de Heer is de kracht om ons leven aan te gaan, de kracht om ons leven te leven ook als dat niet perfect is, ook als het naar en donker is, ook als wijzelf niet perfect zijn. De vreugde van de Heer is de kracht ons door de Heer te laten leiden op onze levensweg, op weg naar het Koninkrijk dat Hij voor ons bereid heeft.

De eerste lezing van vandaag houdt eigenlijk net een zinnetje te vroeg op, want dan lees je dat het volk inderdaad ging feesten, omdat ze begrepen wat hun was voorgehouden. De vreugde van de Heer wordt meteen concreet gemaakt. Je moet de vreugde van de Heer samen met elkaar beleven, want je hebt elkaar nodig om de vreugde van de Heer te voeden. Dat gold ook  voor de apostelen: na het Pinksterverhaal wordt beschreven hoe zij met elkaar leefden, en daar staat: zij genoten samen hun voedsel in blijdschap en eenvoud van hart en zij loofden God.

Laat de vreugde van de Heer uw kracht zijn. Als er íemand is die zich die levenshouding eigen heeft gemaakt, dan is het Jezus. Hij heeft met heel zijn leven laten zien hoe de vreugde die van de Heer komt kan inspireren, hoe de vreugde van de Heer het leven van mensen op het spoor van Zijn Koninkrijk kan zetten.

Als Jezus in de synagoge van Nazareth is, krijgt Hij een gedeelte uit de boekrol van de profeet Jesaja te lezen: De Geest des Heren is over Mij gekomen, omdat Hij Mij gezalfd heeft. Hij heeft Mij gezonden om aan armen de blijde boodschap te brengen, aan gevangen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden dat zijn zullen zien: om verdrukten te laten gaan in vrijheid, om een genadejaar af te kondigen van de Heer. En dan zegt Hij: dit Schriftwoord is vandààg in vervulling gegaan.

Als ik me de situatie in de synagoge probeer voor te stellen denk ik dat er onder het gehoor van Jezus armen waren, mensen die gevangen waren in van alles en nog wat, blinden, verblinden en verdrukten. Als Jezus zegt dat dit Schriftwoord in vervulling is gegaan zegt Hij denk ik tegen zijn gehoor: ook als je arm of gevangen bent, blind, verblind of verdrukt, de vreugde die van God komt is er ook voor jou. De vreugde die van God komt mag ook jouw leven inspireren. In de woorden van Jezus zie je de vreugde die van God komt aan het werk.

Natuurlijk, ook als je leeft vanuit de vreugde die van God komt, zijn de moeilijkheden en problemen de bij ons leven horen niet weg. Maar de vreugde van God geeft kracht en tegenwicht om ondanks alles het leven aan te gaan en van het leven te houden. En gelukkig is de vreugde die van God komt niet alleen bedoeld als iets geestelijks. Het volk Israël ging eten en drinken, want dat was de bedoeling en zo maakte het de vreugde die van God komt tastbaar.

Dat wij elkaar mogen inspireren met vreugde, zodat de vreugde van de Heer tastbaar wordt. Dat wij elkaar mogen inspireren met vreugde, zodat de vreugde van de Heer de kracht kan zijn die ons leven regeert.

Amen

Hans Mesdag