Overweging op de 16e zondag door het jaar, 23 juli 2023, in de AnnaBon
Lezingen: Wijsheid 12, 13.16-19 en Matteüs 13, 24-43
Zusters en broeders,
Laat ik maar eens met een vraag beginnen: Hoe is het met uw kennis van de natuur? Mijn kennis van de natuur is heel beperkt, ik ben denk ik een echte stadsjongen. Ik zie het verschil tussen een roos en een narcis en ik kan op eerbiedige afstand langs een bos brandnetels lopen. En als ik een ekster zie, denk ik : ja, die ken ik. En een berkenboom natuurlijk, met die witte bast. Maar dan heb je het meeste wel gehad.
Op onze kennis van de natuur wordt in het evangelie van vandaag een beroep gedaan, want het gaat over tarwe en onkruid, en dat je lastig kunt zien wat wat is. Mij als stadsjongen verbaast dat niets, maar als je boer bent, is dat toch geen probleem? Na wat internetten zag ik plaatjes van tarwe en een soort onkruid dat er precies op lijkt. In het Engels wordt dat onkruid zelfs neptarwe genoemd. Dus dat je het verschil tussen tarwe en onkruid soms niet of alleen met veel moeite kunt zien: ja, dat is zo.
Jezus vertelt een gelijkenis over tarwe en onkruid. Een gelijkenis is een kort verhaal dat Jezus vertelt om zijn boodschap over het Koninkrijk van Zijn Vader te illustreren en kracht bij te zetten. Soms is de gelijkenis makkelijk te begrijpen, soms is het ingewikkeld en moet je moeite doen om de betekenis te achterhalen. Dat geeft je wel de mogelijkheid je zo’n verhaal eigen te maken en het te begrijpen en in te vullen vanuit je eigen leven. Je moet er moeite voor doen, het kost wat, maar dan heb je ook wat. Dat ga ik proberen te doen.
Jezus vertelt een gelijkenis over tarwe en onkruid. Een man zaait goed zaad op zijn akker, maar als iedereen slaapt komt zijn vijand en die zaait onkruid. De tarwe en het onkruid beginnen samen op te komen. Helaas, het is lang niet altijd duidelijk wat precies de tarwe is en wat het onkruid. Dus als je meteen rigoureus begint te wieden, zoals de knechten willen, neem je ongetwijfeld meer mee dan de bedoeling is. Als je de neptarwe laat staan, heb je uiteindelijk bij de oogst meer echte tarwe. En zoveel mogelijk echte tarwe, dat is wat je wilt.
Tarwe en onkruid, wat is wat? In zijn uitleg zegt Jezus dat de tarwe de kinderen van God zijn en het onkruid de kinderen van het kwaad. Dat lijkt een duidelijk onderscheid, maar oordeel daarover komt ons niet toe. En kan al helemaal niet nu gerealiseerd worden. De knechten mogen niet gaan wieden. Volgens mij biedt ons dat ook een kans: het is wel fijn om te denken dat je zelf bij de goeden hoort en de anderen bij de kwaden, maar helemaal realistisch is dat niet. Er zijn maar weinig mensen helemaal tarwe, om het zo maar te zeggen. De meesten van ons, ik zeker, zijn zowel tarwe als onkruid. Soms tarwe, soms onkruid. Dat tarwe en onkruid pas bij de oogst worden gescheiden, geeft ons mogelijkheden tot groei. Waar is de tarwe? Hoe kun je tarwe worden, hoe kun je een liefdevol leven leiden, hoe kun je kind van God zijn? De uitnodiging om op die vraag antwoord te geven met je eigen leven is er elke dag opnieuw. Focus op de tarwe, niet op het onkruid.
Tarwe en onkruid komen samen op, maar het moment van de oogst breekt aan. Het onkruid wordt gewied en in het vuur gegooid, waar geween is en tandengeknars. De hel, zeg maar. Vroeger zijn mensen met de hel bedreigd. Ik vind dat helemaal niets: is bedreigen met de hel niet precies als de knechten die meteen willen gaan wieden? Dat gaat ten koste van de oogst.
Als de dag van de oogst daar is, spreekt God met veel zachtheid zijn oordeel uit, want Hij bestuurt ons met veel goedertierenheid, zegt de eerste lezing. ‘Ervaart het, ziet: mild is de Heer’ zongen we in de psalm. Door zó te doen hebt Gij uw volk geleerd, dat de rechtvaardige een vriend van de mensen moet zijn, en hebt Gij uw kinderen hoopvol gestemd dat Gij, daar waar gezondigd wordt, de kans tot inkeer biedt. Focus op de tarwe.
Focussen op de tarwe, dat kunnen we ook als parochie doen. Er breekt een moeilijke tijd aan, nu dit gebouw gaat sluiten. Ik hoop dat we ons kunnen laten inspireren door de mooie dingen die we hier hebben meegemaakt. Dat we die mooie dingen kunnen meenemen om opnieuw mee te zaaien. En ja, natuurlijk, dan komt er behalve tarwe ook onkruid op. Maar daar zijn we nu op voorbereid. We focussen op de tarwe.
De dag van de oogst komt eraan. Wanneer is dat dan? Het eerlijke antwoord is: ik heb geen idee. Jezus zegt over die dag: dan zullen de rechtvaardigen in het Koninkrijk van hun Vader schitteren als de zon. Schitteren als de zon gaat misschien wat ver, maar de rechtvaardigen die vrienden van de mensen zijn, zijn overal aanwezig, dichtbij en ver weg. Zij laten zien dat de dag van de oogst, het Koninkrijk van de Vader, onder ons aanwezig is, ondanks het onkruid.
Dat de Heer, die liefdevol is en mild, ons de kracht mag geven te focussen op het graan dat Hij gezaaid heeft, het graan dat het voedsel is van Zijn Koninkrijk.
Amen
Hans Mesdag