Overweging op Paaszondag, in de Anna Bonifatius, 9 april 2023
Lezingen: Handelingen 10, 34a.37-43; Kolosse 3, 1-4; Johannes 20, 1-9
Zusters en broeders,
Heel veel jaren geleden zat ik op de Archiefschool, de opleiding waarmee je archivaris kon worden. Eén keer in de week hadden we les in Den Haag en daar gingen we altijd met een clubje uit Amsterdam naar toe. Een van mijn medestudenten was gereformeerd en hij was net zo bezig met geloof als ik. We vonden het leuk om elkaar af en toe een beetje te plagen. Daarom vroeg ik hem op een keer: “God is overal. Dus als je Hem wilt ontmoeten kun je eigenlijk net zo goed in de kroeg gaan zitten, toch?” Wat een rotvraag. Hij gaf een antwoord dat me altijd is bijgebleven: “Natuurlijk is God overal, maar de kroeg is niet de plaats om Hem te zoeken.”
Aan dit gesprek moest ik denken toen ik de evangelielezing van vandaag las. Want het vestigt de aandacht op iets waar ik eigenlijk al te gemakkelijk overheen lees. Dat komt vast omdat ik deze lezing al zo vaak gehoord heb, ik weet wat er komt, de verrassing is weg.
Maria Magdalena, Simon Petrus en de leerling dien Jezus liefhad gaan naar het graf waar Jezus was begraven, geheel volgens de regels. Dat was uiterst droevig, maar niet bijzonder of ongewoon. Heel èrg ongewoon was het dat de steen voor het graf was weggerold en dat ze alleen nog de zwachtels en de zweetdoek aantreffen, maar Jezus zelf niet. Het graf was leeg. En de boodschap van dat lege graf is: als je naar Jezus toe wilt, is het graf niet de plaats om Hem te zoeken. Dat is een zeer onverwachte wending, een totale verrassing: als je naar Jezus toe wilt, is het graf niet de plaats om Hem te zoeken. Het verhaal van de opstanding begint.
In de eerste lezing vertelt Petrus over Jezus. Het is een krachtige toespraak die alles over Jezus samenvat. God zalfde Jezus met Heilige Geest en met kracht, en Jezus ging weldoende rond en genas allen die onder de dwingelandij van de duivel stonden. Hij werd gekruisigd, maar God deed Hem op de derde dag opstaan uit de dood.
Volgens mij laat Petrus zien dat leven, dood en opstanding van Jezus bij elkaar horen. De opstanding van Jezus is niet een soort van toevallige actie van God om te laten zien: kijk eens, ik kan alles wat ik wil. Nee, Jezus, deze mens, die allen genas die onder de dwingelandij van de duivel stonden, Hij is het die God uit de doden heeft doen opstaan. Deze mens Jezus, die Gods belofte voor ons mensen tastbaar en zichtbaar maakte, God heeft hem doen opstaan, Hij leeft. Het Koninkrijk van God is sterker dan de dood.
Wij mogen ons aansluiten bij Jezus, die is opgestaan. Wij mogen ons aansluiten bij de levende Heer. Als je dat doet, zegt de heilige apostel Paulus, als je dat doet wordt je met Christus te leven gewekt. Als je dat doet mag je leven bevrijd van de dwingelandij van de duivel. Als je met Christus ten leven bent gewekt, zoek dan wat boven is, zegt Paulus. Als je met Christus ten leven bent gewekt, leef dan het leven dat Hij leefde.
Leef het leven dat Jezus leefde, zoek Jezus, zou je bijna zeggen. Maar wat mij aanspreekt in de opstandingsverhalen in de Heilige Schrift is dat de leerlingen níet op weg gaan om Jezus te zoeken. Jezus komt naar hèn toe. Natuurlijk, de leerlingen stellen zich open voor de ontmoeting met de Heer, maar Hij verschijnt aan hen. Er is geen plek waar ze heen moeten om op audiëntie te gaan of zo. Jezus komt naar hen toe.
En eigenlijk is dat nog steeds zo. Wij kunnen niet naar de Heer toe, maar Hij komt naar ons toe, zoals in de eucharistie. Zo is Hij aanwezig in ons midden. De verrezen Heer komt naar ons toe en Hij deelt zijn bestaan met ons, met ieder van ons. Hij is ons onzegbaar nabij.
Die inspirerende aanwezigheid en nabijheid hebben wij ook nodig, om eerlijk te zijn, want we hebben allemaal te maken met de dwingelandij van de duivel, om met de woorden van Petrus te spreken. Zo vaak komen mensen niet tot hun recht, zo vaak zijn mensen slachtoffer van elkaar, zo vaak maken mensen het elkaar ontzettend moeilijk. En het ergste is: niemand staat altijd aan de goede kant.
Ondanks dat, of misschien wel juist daarom, wil de verrezen Heer ons nabij zijn, zodat ook wij mogen leven vanuit de liefde van God, voorbij aan de dwingelandij van de duivel. We mogen weten dat de steen die ook ons leven beknelde en gevangen hield is weggerold. Wij zijn met Christus ten leven gewekt en daarom is de weg van de liefde die Jezus is gegaan, ook voor ons geopend.
Nee, het graf is niet de plaats om de Heer te zoeken.
Dat wij ons mogen laten inspireren door de verrezen Heer, die ons is voorgegaan en ons zal blijven voorgaan, tot in het Koninkrijk van zijn Vader.
De Heer is waarlijk opgestaan, alleluia!
Hans Mesdag