Preek in IJburg en de Anna-Bonifatius op 12 maart 2017
Lezingen: Gen. 12, 1-4a en Matt. 17, 1 -9
Zusters en broeders,
Soms heb ik het gevoel dat de lezingen uit de bijbel dode letters zijn, als je er bij wijze van spreken niet zelf in gaat wonen. De teksten zijn weliswaar duizenden jaren oud, maar ze gaan nog steeds over de mens, over de mens, die u en ik zijn.
Ik zeg dit allereerst omdat Abraham wel de eerste gelovige wordt genoemd. En wat moet die eerste gelovige doen? Hij moet gaan, hij moet wegtrekken. Hij moet in beweging komen. En zo versta ik mezelf als gelovige. Ik houd er van te hebben wat ik heb en het te doen met het vertrouwde, vertrouwde dingen, vertrouwde mensen. Maar ik word toch geroepen te gaan. Nee, het vertrouwde is niet altijd slecht. Maar het vertrouwde heeft ook risico’s. Je kan je opsluiten voor iets anders, iets nieuws, iets moois. Het vertrouwde kan iets krampachtigs hebben, anderen uitsluiten en wie weet kan je door je gehechtheid aan het bekende niet meer zien, wat er niet zo goed is.
Ik ken het verhaal van iemand, die veel hield van het vertrouwde. Hij was wel een tikkeltje behoudend. Maar hij was toch steeds meer geïnteresseerd in de mensen, die hij iedere dag tegenkwam. Gaandeweg merkte en voelde hij, dat er heel veel armen in zijn buurt woonden. Wat deed hij? Hij zocht een klein huisje in een arme buurt. Zodoende kwam hij ze dagelijks tegen. Hij kon er niet meer langs. Hij ging een stapje verder. Iedere dag kwam hij op de radio. In preken, in artikelen op voor de armen. Hij verdedigde ze. Zo werd hij een vriend van hen. Maar tegelijkertijd werd hij een bedreiging Zo werd hij een bedreiging voor de rijken en voor degenen, die macht hadden. Hij heette Oscar Romero aartsbisschop van El Salvador. Op 24 maart 1980 ,nu meer dn 25 jaar geleden werd hij dood geschoten.
Wat hij deed was niet zo vreemd. Hij maakte dat de bijbel voor hem geen dode letter was. Trek weg’’ , werd aan Abraham gezegd. Hij moest wegtrekken. Hoe zou dat kunnen als er geen lonkende perspectief zou zijn? Het perspectief van Abraham wordt verbeeld in dat grote nageslacht en in dat land, dat God zal wijzen. Voor die belofte gaát Abraham, ook al heeft zijn vrouw Sara hem nog geen zoon geschonken en is hij al op jaren.
Nee. De bijbel is geen dode letter, niet voor Abraham, niet voor bisschop Romero uit El Salvador. Nog steeds niet voor een aantal mensen, die de weg van Romero zijn opgegaan. Ze zijn niet zo bekend. Maar ze doen iedere dag de dingen, waartoe deze bisschop hen heeft uitgenodigd. Wij worden gevraagd hen te steunen.
Wat doen ze? Bij de armen in El Salvador zoeken duizenden jongere elkaar op. Ze vormen groepen . Die groepen worden bendes. Ze proberen staande te blijven door te stelen, te roken, geweld te gebruiken, mensen te beroven. Zij denken zich zo te kunnen handhaven. Ze weten geen andere weg uit hun armoede, hun verveling en uit die verachting waarmee ze worden benaderd.
Wat kunnen mensen hiertegen doen ? Wat doen zusters en paters, en heel veel mensen om hen heen? Ze organiseren allerlei kleine, schijnbaar onbelangrijke dingen voor kinderen en jongeren. Ze laten merken, hoe zij hun tijd vol zin en betekenis kunnen inrichten. Zo vinden steeds meer jongeren een manier om goed met hun tijd om te gaan Ze geven cursussen. Ze ondernemen sportieve en muzikale activiteiten. Zo ontdekken jongeren hun eigen krachten. Ze moeten heel veel zelf doen, maar ze krijgen hulpmiddelen en handvaten om hun tijd goed in te richten.
Zo gebeurt met hen, wat mij zo belangrijk lijkt. Het is belangrijk, dat we durven dromen van een nieuwe toekomst, ook voor de kerk. Het is goed, dat kinderen, jongeren en oudere mensen gaan ervaren, dat ieder van ons kostbaar is. Waartoe die jongeren uit de bendes maar ook wij worden opgeroepen is dit : Blijf niet al te lang op de puinhopen en op de teleurstellingen van je bestaan wonen. Ga, trek weg. Kijk naar de toekomst.
De Evangelielezing is eigenlijk uitermate spannend, misschien wel net zo spannend al dat was voor die mensen die in El Salvador allerlei dingen organiseren. Lange tijd heeft Jezus rond gewandeld in Galilea. Dat was voor hem nog betrekkelijk veilig. De meeste leerlingen en andere aanhangers kwamen uit dat gebied.. Hij doet goed en wordt gezien. Hij verricht wonderen en genezingen. Dat maakte hem enorm populair. Maar Hij blijft daar niet bij stil staan. Hij gaat naar Jeruzalem. Zijn boodschap is niet enkel voor de vertrouwde kring. Hij gaat naar het hart van de religieuze gemeenschap. En Hij voelt dat hij daar weerstand zal ontmoeten. En meer dan dat. Hij zal vernederd worden, gemarteld, gedood. Hij zal de weg van het lijden gaan, weg van alle bevestiging en populariteit. Hij doet wat bisschop Romero ooit deed. Hij doet wat onze parochie heel graag wil doen. We zoeken mensen op, voor wie het leven moeilijk is.
Kan Jezus dat aan? Hij gaat de berg op. Ooit ging Mozes de berg op, om God te ontmoeten en de tafels met de geboden te ontvangen. Eens ging Elias de berg op om de Heer te ontmoeten. En nu Jezus. Het wordt een bijzondere gebeurtenis. Jezus vindt bevestiging door zijn ontmoeting met Wet en profeten met Mozes en Elia. Hij hoeft niet bang te zijn. Hij wordt bevestigd door de Vader zelf: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon’.
Hier wordt de aanwezigheid van de Heer ervaren. Geen wonder dat Petrus tenten wil bouwen. Maar tenten zijn eigenlijk niet meer nodig als een beschutting of een teken van Gods aanwezigheid. Het is de wolk, waarin Jezus en de leerlingen worden omhuld, die aanduidt, dat de Heer echt aanwezig wil zijn.
Meewerken aan de ervaring dat God aanwezig is. Die ervaring kunnen we waarnemen, als we als kostbare en waardevolle mensen worden ervaren. Die aanwezigheid beleven in diepe verbondenheid of solidariteit, ook met de armen. Ik wil graag in deze teksten wonen. Want ik voel wel, dat ik samen met u op weg moet gaan naar het leven. Velen van u hebben wel begrepen, dat ik in de lange tijd van ziekte werkelijk gehunkerd heb naar het leven. En dat is mij ook geschonken. Maar toen en nu heb ik verstaan, dat het echte leven nog rijker, nog meer is. Dat is het leven met de Heer, dat zowel voor als over de grens van de dood beleefd mag worden. Dat leven staat niet enkel mij te wachten. Dat staat ook hen te wachten, die veel minder bevoorrecht zijn dan wij. Ik denk aan de mensen in El Salvador.
Ga, trek weg: Niet omdat het niet heerlijk is bij het vertrouwde, maar omdat er nog een domein, een land is, waar het leven lichtend krachtig en uitdagend aanwezig is. Dat leven wordt gedragen door Iemand, die niet dood is, maar levend en die we biddend, zingend, lachend en huilend maar vooral vol vertrouwen en hoop in deze dagen tegemoet mogen leven.
Leo Nederstigt